Teòa diena Valkâ

16. janvârî Valkas kultûras namâ Tâlâs Gaujmalas folkloras kopas pulcçjâs sava novada "Pulkâ eimu, pulkâ teku" sarîkojumâ "Ak tu, cûku Tenîsiò!".
Svçtkus vadîja Valkas BJC deju folkloras kopas "Vainadziòð" vadîtâja  Skaidra Smeltere.


Teòa dienas viesos bija ieraduðâs bçrnu un jaunieðu folkloras kopas - Kauguru pagasta folkloras kopa "Pasaciòa", vadîtâjas Anita Golubovska un Rita Krizone, Dikïu pagasta folkloras kopa "Endzelîte" un Ozolmuiþas pamatskolas folkloras kopa,vadîtâja Agita Niedzzviedze, Pârgaujas ìimnâzijas folkloras kopa  "Irbe" un Çveles folkloras kopa, vadîtâja Irçna Garais. Viesus uzòçma Valkas BJC folkloras deju kopa "Vainadziòð", vadîtâjas Skaidra Smeltere un Tija Bçrtiòa.
Izrâdâs, ka Valkâ vçl sastopami ïaudis, kas paði pieredzçjuði tieði ðim novadam raksturîgo Teòa dienas svinçðanu. Viesos atnâkusî Valkas TLMS "Saulîte" vadîtâja Brunhilde Pçtersone dalîjâs atmiòâs par bçrnîbâ pieredzçtajiem Teòa dienas tirgiem. Senâk vîru vârdi Tenis un Teno bija diezgan populâri latvieðu un igauòu robeþu apgabalos. Nu Teòi gâjuði mazumâ. Tâlab Brunhildes kundze iesaka likt vârdâ Teni, jo tie Teòi, kurus viòa savulaik pazinusi, bijuði godprâtîgi, un galvenais, - laimîgi cilvçki. Teòa dienu uzskatîja par laimes dienu, jo pçc sena ticçjuma cûka nes laimi. Senâk lîdz Teòa dienai bija jâbeidz vçrpt, jo tad sâkâs auðanas darbi.
Brunhilde Pçtersone padalîjâs arî savâs zinâðanâs par tçrpu darinâðanu Valkas pusç. Meitençm bija pat iespçja piemçrît Valkas lielos lakatus. Sirmâ audçja domâ, ka gan senâk, gan tagad krâsas goda tçrpiem nolükoja dabâ, - Vijciema brunços ieausti Vijas upes krastu ziedi, Çveles zilajâ lakatâ - meþu purvainais vçsums. Toties pavisam nesen kâda audçja savâ lakatâ ieaudusi asteru violetos krâsu ziedus.

Saimnieki bija parûpçjuðies, lai viesi justos mâjîgi, - katrai saimei bija pagâdâta sava mâja - gluþi kâ cûkkûtiòa ar þagaru jumtu. Kamçr sabraukuðie viesi sâka pârcilât cûku dienas dziesmu pûru, ciemâ atskrçja arî pats Cûku Tenis. Nu sâkâs Teòa dzîðana. Tenis lçca, Tenis deja. Teni nesadzina, jo Tenis bija veikls un aizmuka. Pçc brîtiòa visi pieredzçja Teòa dienas lietu - no debesîm bira konfektes, zelta pogas, kâ arî nolija tîrs, svçtîgs ûdentiòð. Laikam tâlab, lai visi bûtu atmoduðies un atcerçtos Cûku Teni godinât ar piemçrotâm, îsti ruksîgâm dziesmâm, dejâm un rotaïâm.

 
Deju kopas "Vainadziòð" dalîbnieki mazos cûku ganiòus aicinâja  izdancot caur cûku lamatâm. Lielie tika lecinâti pâr pelnu maisiòu, kamçr maisiòð plîsa, pelni ðíîda un visi pajuka kur kurais.
    Ozolmuiþas un Dikïu folkloras kopu dalîbnieki savâ dziesmâ kâpa debesîs pa garâs cûku pupas zariem.
    Ar îpaðu aizrautîbu ðoreiz bçrni dancoja "Cûkriksi", kuru pavisam nesen viòu skolotâjâm iemâcîja Ernests.
Mûrmuiþas kopas "Pasaciòa" bçrni, apsçjuðies sivçnrozâ rukðu ausis, brauca tirgû un gâja rotaïu "Visas acis izraudâj' tçvam cükas ganîdams".
    Neiztika arî bez Teòa dienas budçïiem, kuri kâ jau budçïi ieradâs ar maisu. Gandrîz aizvilka prom visu sivçnu saimi. Budçïiem tika piesolîti visâdi labumi, lai izpirktu apíîlâtos. Dabûja arî kârtîgu brâzienu, apdziedâti "Ai, ai, tçvabrâli, kam tu gâji cûkas zagt". taçu pârliecinât viòus izdevâs tikai ar danci "Cükas driíos". Tad gan visi metâs dancot, un kâdi vairs tur cûcîgi darîjumi prâtâ.
    Ciemâ nâkuðos îpaði iepriecinâja Pârgaujas ìimnâzijas folkloras kopas "Irbe" dalîbnieki, kuri "PEPT" reþisores Mâras Mellçnas vrdiem sakot "atbrauca divi, bet dziedâja par divdesmit diviem".
    Un kur nu vçl Teòa dienas cienasts - pupas, ziròu pikas un pîrâgi!

Ej, cûciòa, tu pie Dieva,
Runâ gudri aizgâjusi,
Cik man bija rudzu mieþu,
Tik es tevi çdinâju.

Nu ir vaïa rociòâm,
Nu ir vaïa kâjiòâm;
Nu veprîðus nokâvâm,
Nu silîtes apgâzâm.

Festivâls un kultûras aktivitâtes
LU Etniskâs kultûras centrs